Fazla Mesai Nedir?
Fazla mesai, çalışanların haftalık 45 saati aşan çalışma süreleri için aldıkları ek çalışmayı ifade eder. Bu ek süre, çalışanın normal saatlik ücretinin en az %50 fazlası oranında ücretlendirilir. İş Kanunu’na göre işverenin bu ek ücretleri ödemesi yasal zorunluluktur.
Yoğun iş sezonları, üretim baskısı, teslim tarihi yaklaşan projeler gibi durumlarda fazla mesai kaçınılmaz olabilir. Ancak fazla mesai, hem süre hem de ödeme açısından yasal sınırlamalara tabidir.
Fazla Mesai Ücreti Nasıl Hesaplanır?
Fazla mesai hesaplaması için kullanılan temel formül:
Fazla Mesai Ücreti = Saatlik Ücret x 1,5 x Fazla Mesai Saati
Bu formülde 1,5 katsayısı, %50 zamlı ücreti temsil eder. Örneğin saatlik ücreti 100 TL olan bir kişi, 5 saat fazla çalıştığında 100 x 1,5 x 5 = 750 TL fazla mesai ücreti alır.
Asgari Ücretli İçin 2025 Fazla Mesai Ücreti
2025 yılı itibarıyla brüt asgari ücret: 26.005,50 TL
Aylık ortalama çalışma süresi: 225 saat
Saatlik brüt ücret: 26.005,50 / 225 = 115,58 TL
Fazla mesai saat ücreti: 115,58 x 1,5 = 173,37 TL
Yani, asgari ücretle çalışan biri her bir fazla mesai saatinde 173,37 TL ek kazanç elde eder.
Yasal Dayanak: 4857 Sayılı İş Kanunu
Fazla mesaiyle ilgili tüm yasal düzenlemeler, 4857 Sayılı İş Kanunu’nun 41. maddesinde yer almaktadır. Buna göre;
Haftalık 45 saati aşan sürelerde fazla mesai ödenmesi gerekir.
Fazla mesai ücreti, normal saatlik ücretin en az %50 fazlası olarak ödenmelidir.
Çalışanlardan her yıl yazılı fazla mesai onayı alınmalıdır.
Aksi halde, işveren fazla mesai yaptıramaz.
Sık Sorulan Sorular
Fazla mesai zorunlu mudur?
Hayır. Çalışanların yazılı onayı olmadan fazla mesai yaptırılamaz.
Günlük ve yıllık fazla mesai sınırı nedir?
Günde en fazla 11 saat çalışılabilir. Bu da 3 saatlik günlük fazla mesai anlamına gelir. Yılda en fazla 270 saat fazla mesai yapılabilir.
Fazla mesai ödenmezse ne olur?
İşçi, iş sözleşmesini haklı nedenle feshedebilir ve yasal haklarını arayabilir.
Geriye dönük fazla mesai talep edilir mi?
Evet. Çalışanlar 5 yıla kadar geriye dönük fazla mesai ücretlerini talep edebilir.
Fazla mesai elden ödenebilir mi?
Hayır. Elden ödeme yasaktır. Ödemelerin banka yoluyla yapılması zorunludur.
Bayram günleri fazla mesai ne kadar?
Bayramda çalışılan her gün için 2 günlük ücret ödenmelidir.
Fazla Mesai Hakkınızı Biliyor Musunuz?
Fazla mesai, sadece ek gelir değil aynı zamanda çalışanın emeğinin karşılığıdır. Bu nedenle hem işverenlerin yasal düzenlemelere uyması hem de çalışanların haklarını bilmesi büyük önem taşır.
Fazla mesai ücretleri yalnızca bordroda görünmekle kalmaz, aynı zamanda SGK primleri ve vergi hesaplamalarında da rol oynar. Bu yüzden belgeye dayalı ve şeffaf ödeme, hem işveren hem çalışan için kritik önemdedir.
